หนองเล็งทราย
หนองเล็งทราย ที่ตั้งอยู่ที่ตำบลป่าแฝก ตำบลเจริญราษฎร์ ตำบลแม่ใจ อำเภอแม่ใจ จังหวัดพะเยา มีเนื้อที่ 9.6 ตารางกิโลเมตร (6,000 ไร่) หนองเล็งทราย เป็นแหล่งน้ำธรรมชาติที่มีสภาพตื้นเขิน มีน้ำขังลึกประมาณ 30 เซนติเมตรในฤดูฝน และแห้งขอดในฤดูแล้ง มีลำห้วยเล็กๆ หลายสายไหลเข้าสู่หนองน้ำ เช่น ห้วยหลวงใน ห้วยแม่กระทบ ห้วยเกี๋ยง ห้วยสะแล่ง เป็นต้น ในอดีตหนองเล็งทรายเคยมีทางน้ำเชื่อมต่อกับ หนองฮ่าง ซึ่งอยู่ในอำเภอพาน ปัจจุบันทางน้ำตื้นเขินเป็นส่วนใหญ่ บริเวณตอนใต้ของหนองมีฝายน้ำล้น น้ำที่ล้นไหลลงแม่น้ำอิงสู่กว๊านพะเยา พื้นที่อยู่ในบริเวณที่เป็นตะพักลุ่มน้ำที่เกิดจากตะกอนค่อนข้างใหม่ บริเวณโดยรอบเป็นนาข้าว ปัจจุบันหนองเล็งทรายมีคูขุดน้ำลึก 3.5 เมตร กว้าง 5-6 เมตร ดินที่ขุดลอกนำไปสร้างคันดิน ถมหนองน้ำบางส่วน และใช้พัฒนาเป็นสวนป่า รอบหนองมีการวางท่อคอนกรีตเพื่อเป็นทางน้ำผ่าน นอกจากนี้บริเวณพื้นที่ด้านทิศใต้ตำบลแม่ใจ ถูกขุดเพื่อเป็นแหล่งน้ำสาหรับผลิตน้ำประปาให้แก่ชุมชน ขุดลอกสร้างสระและขุดลอกเพื่อแก้ไขปัญหาตื้นเขินตามส่วนต่างๆ ของบึง หนองเล็งทราย เป็นระบบนิเวศน้ำจืดที่เป็นน้ำนิ่ง มีสภาพตื้นเขินเป็นส่วนมาก พื้นที่ส่วนใหญ่น้ำท่วมในฤดูฝน และบางส่วนน้ำท่วม ตลอดปี
การเดินทาง การเดินทางมาท่องเที่ยวหนองเล็งทรายนั้น ต้องใช้ถนนทางหลวงหมายเลข 1 มุ่งหน้าสู่ทิศเหนือ พะเยา-เชียงราย มาจนถึงแยกศรีบุญเรือง เลี้ยวขวาเข้าถนนพหลโยธินสายใน เดินทางประมาณ 1 กิโลเมตร ถึงวัดโพธาราม ทางด้านซ้ายมือ แต่ให้เลี้ยวซ้ายเข้าถนนข้างวัดไปจนสุดทางถนนจะพบกับหนองน้ำแห่งอำเภอแม่ใจ เป็นหนองน้ำขนาดใหญ่แห่งนี้ ครอบคลุมหลายตำบล ได้แก่ ตำบลป่าแฝก ตำบลศรีถ้อย ตำบลแม่ใจ และ ตำบลบ้านเหล่า อีกทั้งบริเวณหนองเล็งทราย ยังมีร้านอาหารและเป็นสถานที่พักผ่อนที่ทัศนียภาพสวยงามมาก ตลอดจน ใช้ในการเพาะปลูก ประมงและเลี้ยงสัตว์
ที่มา : เอกสารบรรยายสรุปจังหวัดพะเยา
(ปรับปรุง : มกราคม 2559)